روزی پیامبر اکرم در جمع همسران خویش از خدیجه یاد کرد و گریست. 

عایشه گفت:« چرا در سوگ زنی پیر و سرخ‌رو از پیرزنان بنی اسد گریه می‌کنی؟» رسول خدا فرمود:« او مرا تصدیق (به رسالت) می کرد آن گاه که شما تکذیبم می‌کردید، به من ایمان آورد، آن زمان که شما بر من کافر بودید، و برایم فرزند آورد ولی شما نازایید.» 
از آن پس عایشه با یاد کردن از خدیجه، خود را به پیامبر نزدیک می کرد. 

و در روایتی دیگر، عایشه می گوید: 
هرگاه نزد پیامبر، نام خدیجه برده می شد بسیار او را می‌ستود و برایش استغفار می‌کرد. یک روز صبرم تمام شد و به پیامبر گفتم:« خداوند به جای زنی پیر و سالخورده (خدیجه)، زن جوانی به تو عطا کرده است.» 
رسول خدا خشمناک شد. 
من از حرف خود پشیمان شدم و پیش خود گفتم:« خداوندا اگر غضب پیامبر را فرو بنشانی، هیچ گاه نام خدیجه را به بدی نخواهم برد.» 
رسول خدا فرمود:« چگونه درباره خدیجه چنین می‌گویی در حالی که، سوگند به خدا، او به من ایمان آورد، آن گاه که مردم به من کافر بودند، به من پناه داد، آن زمان که مردم من را از خود راندند. مرا تصدیق کرد، آن هنگام که دیگران تکذیبم کردند و فرزندانی برای من آورد، ولی شما از این نعمت محروم هستید.» 
از آن پس، پیامبر تا یک ماه، صبحگاهان و شبانگاهان، از خدیجه یاد می کرد و فضائل او را بازگو می‌فرمود. 
 

منابع:

• بحارالانوار، ج16، ص8 --- کشف الغمه --- همان ص12 --- کشف الغمه

منبع مقاله : شبکه ملی رشد

#وب_سایت_تخصصی_حضرت_خدیجه
#ام_المومنین
#اول_بانوی_مسلمان
#ond[i]
#خدیجه
#سیده_بطحا
#حضرت_خدیجه

اسلام حضرت ام المؤمنین خدیجه سلام الله علیها

 
این نوشتار برآن است تا با جستاری در زندگی بانوی بزرگ اسلام حضرت ام المؤمنین خدیجه کبری سلام الله علیها اندکی از حقوق بی شمار ایشان را اداء نموده نسبت به شخصیت والای ایشان ابراز احترام کرده باشد.

 ● مقدمه
هر ایده و مکتبی برای گسترش فکر خود از ابزارهای گوناگونی استفاده می کند. در میان این ابزارها نیروی انسانی نقش عمده ای بر عهده دارد. کسانی که می کوشند تا پیام مذهب خود را به گوش همگان برسانند. در مکاتب آسمانی که هر یک در حیطه زمانی معینی تعریف شده اند نیز این امر جاری است.
در اسلام هم که به عنوان آیینی جاودان به بشریت عرضه شده است، افرادی به چشم می خورند که کم یا زیاد توان خود را در راه پیشبرد آن مصروف داشته اند. اینان به تناسب قوایی که برای توسعه شعاع نورانی آخرین دین صرف کرده اند مستوجب تقدیر گشته بر گردن مسلمین حق سپاسگزاری پیدا می کنند.
یکی از افرادی که با هر چه در توان داشت به یاری اسلام و خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله و سلم شتافت حضرت ام المؤمنین خدیجه کبری سلام الله علیها بود. این نوشتار برآن است تا با جستاری در زندگی این بانوی بزرگ اندکی از حقوق بی شمار ایشان را اداء نموده نسبت به شخصیت والای ایشان ابراز احترام کرده باشد.

● خاندان
خدیجه (فرزند خویلد) مادر حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا سلام الله علیها از خانواده ای اصیل و دارای شرافت در میان قریش بود که در قریش به علم و معرفت شناخته می شدند.(۱) اسدبن عبدالعزی پدربزرگ ایشان از برجستگان پیمان معروف به "حلف الفضول" (۲) بود .یکی دیگر از این افراد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم بودند (۳).

● ثروت، تجارت و آشنایی با پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم
خدیجه کبری علیهاالسلام اموال فراوانی از پدر به ارث برده بود و با آن تجارت می کرد و در این راه از مردانی درست کار مدد می جست. اموال وی را بیشتر از هشتادهزار شتر که در مناطق مختلف مانند حبشه و مصر پراکنده بودند، نوشته اند (۴).
اداره کردن چنین مجموعه عظیم تجاری نمایه ای از قوت و تدبیراین بانوی بزرگ است. در بین کسانی که به عنوان کارگزاران امین خدیجه کبری علیهاالسلام به تجارت پرداخته اند نام محمد امین صلی الله علیه و آله و سلم نیز به چشم می خورد. ایشان در سن بیست و پنچ سالگی برای تجارت رهسپار شام شدند (۵).

●ازدواج
با چنین سفرهایی برای خدیجه کبری علیهاالسلام آشنایی با روحیات حضرت رسول صلوات الله علیه حاصل شد. ایشان با وجود آنکه ثروتمندترین زن مکه به شمار می رفت و خواستگاران فراوانی از میان مردان ثروتمند داشت با رضایت  کامل حاضر به ازدواج با محمد امین صلوات الله علیه گردید. هر چند این اقدام موجب تمسخر زنان قریش شد.

ازدواج با مردی فقیر و یتیم نشانگر آن بود که ایشان ارزش را در وجود کمالات روحی جستجو می کند نه در وفور ثروت دنیوی و این درسی است برای همیشه تاریخ . مراسم خواستگاری با حضور عموی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم جناب ابوطالب علیه السلام و ورقة بن نوفل پسر عموی خدیجه که مردی دانشمند و گریزان از پرستش بت ها بود، انجام شد (۶).

پس از خواندن خطبه عقد توسط حضرت ابوطالب علیه السلام پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از جای برخواستند و آماده رفتن شدند. در این هنگام حضرت خدیجه به ایشان عرض کرد: إلی بیتک فبیتی بیتک و أنا جاریتک (۷) به سوی خانه خود بیایید که خانه من خانه شما و خودم خدمتکار شمایم.

در نظر داشتن موقعیت اجتماعی و مادی حضرت خدیجه علیهاالسلام اهمیت این کلام را روشن می سازد که فردی در چنان جایگاهی چگونه نسبت به عظمت روحی حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم اظهارخضوع می کند. در مورد ازدواج های حضرت خدیجه درمیان محققین اختلاف به چشم می خورد. برخی از صاحبان تحقیق معتقدند ازدواج ایشان با پیامبر صلوات الله علیه اولین ازدواج ایشان بوده است.

مروری بر زندگی پرافتخار حضرت خدیجه کبری(سلام الله علیها)فرشته ای در کنار پیامبر(صلوات الله علیه و آله)
 
بعثت و نهایت همکاری با پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم
پانزده سال بعد از این ازدواج مهم ترین واقعه خلقت روی داد. محمد امین صلی الله علیه و آله وسلم به رسالت مبعوث گردید. خدیجه کبری سلام الله علیها اولین زنی بود که به دعوت الهی خاتم الانبیاء صلوات الله علیه و آله پاسخ مثبت گفت.

امیرالمومنین علی علیه السلام فرمودند: و لم یجمع بیت واحد یومئذ فی الاسلام غیررسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و خدیجة و أنا ثالثهما (۸)
آن روزها در اسلام هیچ خانه ای افرادی غیر از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و خدیجه و مرا که سومین آنها بودم در خود جای نداده بود. ایشان تمام ثروت خویش را تقدیم داشت و چنین گفت: جمیع ما أملک بین یدیک و فی حکمک، اصرفه کیف تشاء فی سبیل اعلاء کلمة الله و نشر دینه (۹) همه آنچه دارم در اختیار شما و تحت فرمان شماست، آن را در راه بلندمرتبه ساختن فرمان خدا و گسترش دین او مصرف نما.

این گفتار ایشان و در پی آن عمل به گفتار شاید برای همه تلنگری باشد که یک ثروتمند حاضر شد تمام دارایی اش نه بخشی از آن را در اختیار هدفی مقدس قرار دهد آری او هر چه داشت در راه دین هزینه کرد و این گونه بود که به مقامی بلند نزد خداوند دست یافت.

می توان فعالیت های مهم خدیجه کبری علیهاالسلام را در مواردی خلاصه نمود:
۱) پشتیبانی مالی. همان گونه که بیان شد ایشان تمام ثروت خود را در اختیار شوی گرامیش صلوات الله علیه قرار داد و از این رهگذر نه چشمداشتی داشت و نه خود را صاحب اختیار در تصمیم گیری های پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می دانست ، حمایتی همه جانبه و بی دریغ . در هیچ منبعی ذکر نشده که ایشان محدودیتی برای هزینه اموال اش قرار داده باشد و یا منتی متوجه رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم نموده باشد.

۲) امداد روحی. در شرایطی که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مشغول به انجام رسالت الهی خویش بودند و در این راه آزار واذیت فراوان مشرکین شامل آزارهای روحی (مجنون ، ساحر و دروغگو خوانده شدن) و آزارهای جسمی (قطع فروش طعام ، زباله بر سر ریختن و دشنام و سنگ باران نمودن و ...) به ایشان وارد می آمد ، این حضرت خدیجه علیهاالسلام بود که ایشان را تسکین می داد و مایه آرامش زندگی خصوصی شان می شد . اگر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم درون منزل هم تحت فشار قرار می گرفتند ، کار بسیار سخت تر و موفقیت دورتر می گردید . این مطلب نیز بر عظمت شخصیت خدیجه کبری علیهاالسلام می افزاید.

۳) مشاورت. بنا بر نقل های مختلف خدیجه کبری علیهاالسلام در امور مختلف طرف مشورت سفیر الهی قرار می گرفت . این نکته نیز نشانگر قوت فکری و اعتقاد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم به توانایی های ایشان است. کان رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یسکن إلیها و یشاورها فی المهم من اموره (۱۰) این گونه بود که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در کنار ایشان آرامش می یافتند و در کارهای مهم شان با خدیجه مشورت می کردند.
نقش اموال خدیجه کبری علیهاالسلام در پیشبرد اسلام و یاری مسلمین به گونه ای مهم بود که در کتب مختلف شیعه و سنی از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم احادیث مختلفی نقل شده و دانشمندان نیز به این حقیقت اذعان کرده اند.

از جمله می توان به این جمله محمد بن علوی دانشمند مالکی مذهب اشاره نمود: ما قام الإسلام إلا بسیف علی و أموال خدیجة (۱۱) اسلام استوار نگشت مگر با یاری شمشیر علی ( علیه السلام ) و ثروت خدیجه ( علیهاالسلام )

از وجود اقدس پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نیز این کلام را می خوانیم: ما نفعنی مال قط مثل ما نفعنی مال خدیجة (۱۲) هیچ ثروتی همانند ثروت خدیجه ( علیهاالسلام ) مرا سود نبخشید.

در این رابطه سخن فراوان است اما به جهت بنای این نوشته بر اختصار بیان آنها به زمانی دیگر موکول می گردد.

● واقعه ای مهم در زندگی خدیجه کبری سلام الله علیها
شاید بتوان یکی از مهم ترین وقایع را که عاملی بزرگ برای جاودانگی نام ایشان است ولادت ام الإئمه حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا سلام الله علیها به شمار آورد. این حادثه هر چند به صورت های گوناگونی نقل شده اما مضمون واحدی دارد.
هنگامی که درد زایمان به سراغ ایشان آمد به واسطه فرستاده ای از زنان قریش یاری طلبید. زنان قریش با سرزنش ایشان که به سخن ما اعتنا نکردی و با یتیم ازدواج کردی ، استمداد ایشان را رد کردند. در این هنگام چهار زن بلند قامت وارد اتاق شدند . آنها خود را این گونه معرفی کردند: ساره (همسر حضرت ابراهیم علیه السلام) آسیه (همسر فرعون) مریم (مادر حضرت عیسی علیه السلام) و کلثم (خواهر حضرت موسی علیه السلام). آنها گفتند: ما از سوی خداوند برای کمک به شما و بشارت به قدوم فرزندتان آمده ایم، در این فرزند و نسل او برکت قرار داده شده است (۱۳)
این اتفاق از عنایت خداوند متعال به خدیجه کبری علیهاالسلام حکایت دارد . وقتی همه از یاری ایشان سرباز زدند فرستادگان الهی نصر خداوند را برای وی به ارمغان آوردند و معلوم ساختند که إن تنصروا الله ینصرکم (۱۴) .

● حسادت ها
در لابلای متون شیعه و سنی داستان حسادت برخی از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به جایگاه خدیجه کبری علیهاالسلام نزد پیامبر صلوات الله علیه با اشکال گوناگون به چشم می خورد . البته رسول الله علیه وعلی آله السلام پاسخ آنها را می داده اند و برتری ایشان را نسبت به سایرین روشن می ساخته اند . از میان این موارد به نمونه ای اشاره می کنیم.

عایشه نقل کرده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) از خانه بیرون نمی رفت مگر آنکه خدیجه (علیهاالسلام) را یاد می کرد و بر او به خوبی و نیکی مدح و ثنا می فرمود . روزی از روزها غیرت مرا گرفت و گفتم: خدیجه (علیهاالسلام) پیرزنی بیش نبود و خدا بهتر از او را به شما عوض داده است . پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) غضبناک شد به طوری که موهای جلوی سرش از خشم تکان می خورد، سپس فرمود: نه به خدا، بهتر از او را خدا به من عوض نداده است، ایمان آورد وقتی مردم کافر بودند، مرا تصدیق کرد زمانی که مردم مرا تکذیب کردند، در اموال خود با من مواسات کرد وقتی مردم مرا محروم ساختند و خدا از او فرزندانی روزی من کرد و از زنان دیگر محروم فرمود. (۱۵)

در منابعی هم آمده که عایشه پس ازاین اتفاق با خود چنین گفت: و الله لا أذکرها بسوء أبدا (۱۶) سوگند به خدا که هیچ گاه او را به بدی یاد نخواهم کرد.

● احترام رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم
پس از وفات خدیجه کبری سلام الله علیها پیامبر علیه و علی آله السلام که تا ایشان زنده بود ، ازدواج دیگری نکرده بودند همسران متعددی (بنا به مصالح) اختیار کردند . اما همیشه نسبت به مقام والای آن همسر یگانه ادای احترام می نمودند و از ایشان به نیکی یاد می کردند . این تعلق خاطر به گونه ای بود که لطف پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را شامل حال دوستان خدیجه کبری علیهاالسلام نیز می ساخت . از جمله آنکه هر گاه گوسفندی قربانی می کردند قطعه هایی را برای دوستان ایشان می فرستادند.
این فراز نیز خواندنی است: روی عن أنس قال: کان النبی (صلوات الله علیه) إذا اتی بهدیة قال: إذهبوا إلی بیت فلانة فإنها کانت صدیقة لخدیجة إنها کانت تحبها (۱۷) این گونه بود که هرگاه برای پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) هدیه ای آورده می شد می فرمودند : این را برای فلان خانم ببرید او دوست خدیجه بود و ایشان را دوست می داشت.

● لطف خداوند به خدیجه کبری سلام الله علیها
جستجو در منابع حقایقی را برای پژوهشگر روشن می سازد که یکی از آنها لطف و عنایت خاص خداوند متعال به خدیجه کبری علیهاالسلام است . به برخی از این موارد اشاره می کنیم.
۱) جبرییل سلام الله علیه به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم عرض کرد: یا محمد هذه خدیجة قد أتتک فاقرأها من ربها السلام و بشرها ببیت فی الجنة من قصب لا صخب فیه و لا نصب (۱۸) ای محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) این خدیجه (علیه السلام) است که نزد تو می آید . به او از جانب خداوند سلام برسان و او را بشارت ده به خانه ای در بهشت از جواهر که نه ناله ای در آن است و نه رنجی.
۲) پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم به خدیجه کبری سلام الله علیها فرمودند: یا خدیجة ... إن الله عزوجل لیباهی بک کرام الملائکة کل یوم مرارا (۱۹) ای خدیجه خداوند عزوجل در هر روز چندین بار نزد فرشتگان بلند مرتبه اش به وجود تو مباهات می کند.
امثال این موارد فراوان است و همگی از مقام والای خدیجه کبری سلام الله علیها نزد خداوند متعال حکایت می کند.

● سرانجام
با رشد فزاینده گروندگان به اسلام، فشار مشرکین بر ملسمین بیشتر شد تا جایی که تمام مسلمین را به شعب ابی طالب فرستادند و آنها را در مضیقه شدید از نظر ارتباط و تهیه مواد غذایی قرار دادند. این کار تا سال دهم بعثت ادامه یافت. مسلمین در این مدت از اموال خدیجه کبری علیهاالسلام و جناب ابوطالب علیه السلام استفاده می کردند تا جایی که این اموال به پایان رسید.
یک سال مانده بود که با امضای صلح نامه مسلمین از شعب خارج شوند که دو مصیبت بر پیکره اسلام و نبی مکرم صلی الله علیه وآله و سلم وارد آمد. وفات حامی بزرگ ایشان جناب ابوطالب سلام الله علیه و درگذشت خدیجه کبری علیهاالسلام. سال وفات این دو اسوه جاودانه اسلام از سوی خاتم الأنبیاء "عام الحزن" نام یافت.

چهارده قرن از آن روزها می گذرد. جامعه مسلمین افراد سخت کوش فراوانی به خود دیده است اما نام خدیجه کبری علیهاالسلام نامی است که درخششی خاص دارد. زحمات این بانوی گرانقدر نباید از یادها و خاطره ها محو گردد. هرچند مزارایشان در مکه و در حجون همچون مزار فرزندان معصومشان علیهم السلام در بقیع به تیغ نادانی وهابیت تخریب گردیده است، اما نام و یاد آنها در دلهای همه سرسپردگان انسانیت و شرافت و خدمت جاودانه خواهد ماند.

سید محمد حسین یثربی

پی نوشت ها
۱- الروض الأنف ، ج ۱ ص ۲۱۳
۲- حلف الفضول : پیمانی بود که در آن قبایلی از قریش متعهد شدند مظلومی در مکه نیابند مگر آنکه حق اورا بستانند.
۳- سیره ابن هشام ، ج۱ ص ۱۴۱
۴- بحارالأنوار ، ج ۱۶ ص ۲۲
۵- ام المومنین خدیجة الطاهرة ، ص ۱۵
۶- بحارالأنوار ، ج ۱۶ ص ۶۵
۷- سفینة البحار ، ج ۱۶ ص ۲۷۹
۸- نهج البلاغه ، خطبه قاصعه
۹- ام المومنین خدیجة الطاهرة ، ص ۳۲
۱۰- بحارالأنوار ، ج ۱۶ ص ۱۰
۱۱- مناقب خدیجة الکبری ، مقدمه ، ص ۳
۱۲- امالی شیخ طوسی ، ص ۴۶۸
۱۳- امالی صدوق ، ص ۴۷۰
۱۴- سوره محمد ، آیه ۷
۱۵- اسدالغابة ، ج ۵ ص ۴۳۶
۱۶- تذکرة الخواص ، ص ۳۰۳
۱۷- سفینة البحار ، ج ۱ ص ۳۸۰
۱۸- تذکرة الخواص ، ص ۳۰۲
۱۹- بحارالأنوار ، ج ۱۶ ص

خاستگاه نور

غروبي سخت دلگير است
و من ، بنشسته اينجا ، كنار غار پرت و ساكتي ، تنها
كه مي گويند : روزي ، روزگاري ، مهبط وحي خدا بوده است،
و نام آن (( حري )) بوده است.
و اينجا سرزمين كعبه و بطحاست ...
و روز ، از روزهاي حج پاك ما مسلمانهاست .

گفتگو در رحم

روزى از روزها حضرت خديجه عليهاالسلام از پيامبر صلى الله عليه و آله خواست تا به بعضى از ميوه هاى بهشت دارالسلام نظر كند. جبرئيل دو سيب خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آورد و گفت: يا محمد، خدائى كه براى هر چيز قدر و اندازه قرار داده به تو مى گويد: يكى از اين سيبها را تو ميل كن، و ديگرى را به خديجه بده تا ميل كند. من از شما دو نفر فاطمه زهرا را مى آفرينم.

لقد اکتسبَت «خديجةٌ» بفضل إيمانها العميق بالرسالة المحمدية، وتفانيها في سبيل الاسلام، وبسبب حرصها العجيب علي حياة صاحب الرسالة وسلامته، وعملها المخلص علي انجاح مهمته، ومشارکتها الفعّالة، في دفع عجلة الدعوة الي الامام، ومشاطرتها للنبي في اکثر ما تحمله من محن واذي بصبر واستقامة وحب ورغبة.

لقد اکتسبت خديجة بفضل کل هذا وغيره مکانة سامية في الإسلام، حتي ان النبيّ ذکرها في أحاديث کثيرة وأشاد بفضلها، ومکانتها وشرفها علي غيرها من النساء المسلمات المؤمنات، وذلک ولا شک ينطوي علي اکثر من هدف.
فمن جملة الأهداف التي ربما توخاها النبيّ  من الاشادة بخديجة سلام اللّه عليها الفات نظر المرأة المسلمة الي القدوة التي ينبغي أن تقتدي بها في حياتها وسلوکها في جميع المجالات والأبعاد، والظروف، والحالات.
هذا مضافاً إلي ما يمکن أن تقدمه المرأة وهي نصف المجتمع (إن لم تکن اکثره أحياناً) من دعم جدّي للرسالة، مادياً کان أو معنوياً.
وفيما يلي نأتي ببعض الأحاديث الشريفة التي تعکس مکانة خديجة، ومقامها، ومدي إسهامها في نصرة الإسلام ودعم دعوته، وإرساء قواعده.

1 - عن أبي زرعة عن ابي هريرة يقول قال رسول اللّه صلّي اللّه عليه (وآله): «أتاني جبرئيل فقال يا رسول اللّه هذه خديجة قد أتتک ومعها آنية فيها ادام أو طعام أو شراب، فاذا هي أتتک فاقرأ  من ربّها ومنّي، وبشِّرها ببيتٍ في الجنة من قصب لا صخب فيه ولا نصبِ» (صحيح مسلم: ج 7 ص 133، مستدرک الحاکم: ج 3 ص 184 و185 بطرق متعددة صحيحة علي شرط الشيخين.).

2 - عن عائشة قالت: ما غِرتُ علي امرأة ما غِرتُ علي خديجة، ولقد هلکت قبل أن يتزوجني بثلاث سنين، لما کنتُ اسمعه يذکرها، ولقد أمره ربُه عزّ وجلّ ان يبشرها ببيت من قصب في الجنة، وإن کان ليذبح الشاة ثم يهديها الي خلائلها (اي خليلاتها وصديقاتها) (صحيح مسلم: ج 7 ص 134، ومثلها في صحيح البخاري: ج 5 ص 38 و39.).

3 - وعن عائشة أيضاً قالت ما غِرت علي نساء النبيّ صلّي اللّه عليه (وآله) وسلّم إلا علي خديجة، واني لم أدرکها، (قالت): وکان رسول اللّه صلّي اللّه عليه (وآله) وسلّم إذا ذبح الشاة فيقول: أرسلوا بها الي اصدقاء خديجة قالت: «أي عائشة» فاغضبتُه يوماً فقلت: خديجة!! فقال رسول اللّه : «اني قد رزقت حبّها» (صحيح مسلم: ج 7 ص 134، ومثلها في صحيح البخاري: ج 5 ص 38 و39).

4 - ومن هذا القبيل ما کان يقوم به رسول اللّه  مع صاحبات خديجة من الاحترام لهن والاحتفال بهنّ : فقد وقف  علي عجوز فجعل يسألها، ويتحفاها، وقال: «ان حسن العهد من الايمان، انها کانت تأتينا أيام خديجة» (شرح نهج البلاغة لابن ابي الحديد: ج 18، ص 108).

5 - وروي عن انس قال کان النبيّ صلّي اللّه عليه (وآله) إذا اُتي بهدية قال: «إذهبوا بها إلي بيت فلانة فانها کانت صديقة لخديجة إنها کانت تحب خديجة» (سفينة البحار: ج 1 ص 380 )خدج).

6 - روي مجاهد عن الشعبي عن مسروق عن عائشة قالت: کان رسول اللّه صلّي اللّه عليه (وآله) وسلّم لا يکاد يخرج من البيت حتي يذکر خديجة فيحسن الثناء عليها، فذکرها يوماً من الايام فادرکتني الغيرة فقلت: هل کانت إلا عجوزاً فقد أبدلک اللّه خيراً منها، فغضب حتي اهتز مقدَمُ شعره من الغضب، ثم قال: «لا واللّه ما أبدلني اللّه خيراً منها، آمنت بي إذ کفر الناسُ، وصدّقتني وکذّبني الناسُ وواستني في مالها اذ حرمني الناسُ ورزقني اللّه منها أولاداً إذ حرمني أولاد النساء» قالت عائشة فقلت في نفسي: لا أذکرها بسيئةٍ ابداً (اسد الغابة: ج 5 ص 438، ورواها مسلم أيضاً: ج 7 ص 134، وکذا البخاري: ج 5 ص 39 وقد حذفا آخرها من: فغضب حتي.. الي آخر الرواية).

7 - عن يعلي بن المغيرة عن ابن ابي رواد قال: دخل رسولُ اللّه صلّي اللّه عليه (وآله) وسلّم علي خديجة في مرضها الذي ماتت فيه، فقال لها: «يا خديجة أتکرهين ما أري منک، وقد يجعل اللّه في الکُره خيراً کثيراً، أما علمت أن اللّه تعالي زوّجني معک في الجنة مريم بنت عمران، وکلثم اُخت موسي وآسية امرأة فرعون...» (السيرة الحلبية: ج 1 ص 347، وأُسد الغابة: ج 5 ص 439.).

8 - عن عکرمة عن ابن عباس قال خطّ رسول اللّه  أربع خطط في الأرض وقال: أتدرون ما هذا؟ قلنا: اللّه ورسولُه أعلم، فقال رسولُ اللّه : «أفضل نساء الجنة أربع: خديجة بنت خويلد، وفاطمة بنت محمّد، ومريم بنت عمران وآسية بنت مزاحم امرأة فرعون» (الخصال للصدوق: ج 1 ص 96، کما في بحار الأنوار: ج 16 ص 2).

9 - عن أنس جاء جبرئيل الي النبيّ صلّي اللّه عليه (وآله) وعنده خديجة فقال: إن اللّه يقرئ خديجة السلام فقالت: إن اللّه هو السلام، وعليک السلام، ورحمة اللّه وبرکاته (المستدرک علي الصحيحين: ج 3 ص 1816.).

10 - عن أبي الحسن الأول (الکاظم) قال قال رسول اللّه  : «إن اللّه اختار من النساء اربعاً: مريم وآسية وخديجة وفاطمة» (الخصال: ج 1 ص 96، کما في البحار: ج 16 ص 2).

11 - عن ابي اليقظان عمران بن عبد اللّه عن ربيعة السعدي قال أتيت حذيفة بن اليمان وهو في مسجد رسول اللّه  فسمعتُه يقول: قال رسول اللّه  يقول: «خديجةُ بنتُ خويلد سابقةُ نساء العالمين إلي الايمان باللّه وبمحمد ()» (المستدرک علي الصحيحين: ج 3 ص 184 - 186 ووردت روايات بمضمون ذيل الحديث في صحيح مسلم: ج 7 ص 133.).

12 - عن عروة قال قالت عائشة لفاطمة رضي اللّه عنها بنت رسول اللّه صلّي اللّه عليه (وآله) وسلّم: ألا ابشرک أني سمعت رسول اللّه صلّي اللّه عليه (وآله) يقول: «سيدات نساء أهل الجنة أربع: مريم بنت عمران، وفاطمة بنت رسول اللّه صلّي اللّه عليه (وآله) وسلّم، وخديجة بنت خويلد وآسية» (المستدرک علي الصحيحين: ج 3 ص 184 - 186 ووردت روايات بمضمون ذيل الحديث في صحيح مسلم: ج 7 ص 133.).

13 - عن أبي عبد اللّه (الصادق) قال: دخل رسول اللّه منزله، فاذا عائشة مقبلة علي فاطمة تصايحها وهي تقول: واللّه يا بنت خديجة، ما ترين إلا أن لاُمِکِ علينا فضلاً، وأيُ فضل کان لها علينا؟! ما هي إلا کبعضنا، فسمع مقالتها لفاطمة، فلما رأت فاطمة رسول اللّه  بکت، فقال: ما يبکيک يا بنت محمّد؟! قالت: ذکرت اُمّي فتنقصتها فبکيتُ، فغضب رسول اللّه ، ثم قال: «مَه يا حميراء، فان اللّه تبارک وتعالي بارک في الودُود الولود، وأن خديجة رحمها اللّه ولدت مِنّي طاهِراً، وهو عبدُ اللّه وهو المطهّر وولدت منّي القاسم، وفاطمة، ورقية، واُم کلثوم، وزينب، وأنت ممن أعقم اللّهُ رحمه فلم تلدي شيئاً« (الخصال: ج 2 ص 37 و38، کما في بحار الأنوار: ج 16، ص 3.).

أجل هذه هي «خديجة بنت خويلد» شرفٌ وعقلٌ، وحبٌ عميق لرسول اللّه ، ووفاء وإخلاص، وتضحية بالغالي والرخيص في سبيل الإسلام الحنيف.
هذه هي «خديجة» أول من آمنت باللّه ورسوله، وصدّقت محمّداً فيما جاء به عن ربه، من النساء، وآزره، فکان  لا يسمع من المشرکين شيئاً يکرهه من ردّ عليه، وتکذيب له الا فرّج اللّه عنه بخديجة التي کانت تخفف عنه (اعلام النساء لعمر رضا کحالة: ج 1 ص 328.)، وتهوّن عليه ما يلقي من قومه، بما تمنحه من لطفها، وعطفها، وعنايتها به ، في غاية الاخلاص والودّ والتفاني.

ولهذا کان رسول اللّه  يحبُّها حباً شديداً ويجلّها ويقدرها حق قدرها (اعلام النساء: ج 1 ص 330.)، ولم يفتأ يذکرها، ولم يتزوج عليها غيرها حتي رحلت وفاء لها، واحتراماً لشخصها ومشاعرها، وکان يغضب إذا ذکرها احدٌ بسوء، کيف وهي التي آمنت به اذ کفر به الناسُ، وصدّقته اذ کذّبه الناسُ، وواسته في مالها اذ حرمهُ الناسُ.

ولهذا أيضاً کانت وفاتها مصيبة عظيمة أحزنت رسول اللّه  ودفعته إلي أن يسمّي ذلک العام الذي توفي فيه ناصراه وحامياه، ورفيقا آلامه (زوجته هذه: خديجة بنت خويلد وعمه المؤمن الصامد الصابر ابو طالب  بعام الحداد، او عام الحزن، (تاريخ اليعقوبي: ج 2 ص 35، وقد روي عنه صلّي اللّه عليه وآله أنه قال بهذه المناسبة: »اجتمعت علي هذه الاُمة مصيبتان لا أدري بأيهما أنا أشدّ جزعاً« المصدر نفسه، وراجع تاريخ الخميس: ج 1 ص 301 نقلاً عن سيرة مغلطاي.) وان يلزم بيته ويقلّ الخروج (السيرة الحلبية: ج 1 ص 347، المواهب اللدنية حسب نقل تاريخ الخميس: ج 1 ص 302 وفيه إضافة: ونالت قريش منه ما لم تکن تنال.) وأن ينزل  عند دفنها في حفرتها، ويدخلها القبر بيده، في الحجون (السيرة الحلبية: ج 1 ص 346.).

عن ابن عباس في حديث طويل في زواج فاطمة الزهراء بعلياجتمعت نساء رسول اللّه ، وکان يومئذٍ في بيت عائشة ليسألنّه أن يُدخل الزهراء علي (عليّ)  فاحدقن به وقلن: فديناک بآبائنا وأُمهاتنا يا رسول اللّه قد اجتمعنا لأمر لو أنّ «خديجة» في الأحياء لقرّت بذلک عينُها.
قالت اُم سلمة: فلما ذکرنا «خديجة» بکي رسولُ اللّه  ثم قال: «خديجة واين مثل خديجة، صدّقتني حين کذّبني الناسُ ووازرتني علي دين اللّه وأعانتني عليه بمالها، إن اللّه عزّ وجلّ أمرني أن ابشر خديجة ببيت في الجنة من قصب (الزمرّد) لا صخب فيه ولا نصب» (بحار الأنوار: ج 43 ص 131 نقلاً عن کشف اليقين.).

لقد کانت خديجة من خيرة نساء قريش شرفاً، واکثرهنّ مالاً، واحسنهن جمالاً وأقواهنُّ عقلاً وفهماً وکانت تدعي في الجاهلية بالطاهرة لشدة عفافها وصيانتها (السيرة الحلبيّة: ج 1 ص 137.

ويقال لها: سيدة قريش (السيرة الحلبيّة: ج 1 ص 137.)، وکان لها من المکانة والمنزلة بحيث کان کل قومها وسراة أبناء جلدتها حريصين علي الاقتران بها (السيرة الحلبيّة: ج 1 ص 137.)، وقد خطبها - کما يحدثنا التاريخ - عظماء قريش وبذلوا لها الأموال، وممن خطبها «عقبة بن ابي معيط» و«الصلت بن ابي يهاب» و«ابو جهل» و«ابو سفيان» فرفضتهم جميعاً، واختارت رسول اللّه - وهي في سن الأربعين وهو  في الخامسة والعشرين - وهي تمتلک تلکم الثروة الطائلة، وهو  لا يمتلک من حطام الدنيا إلا الشيء اليسير اليسير، رغبة في الاقتران به ولما عرفت فيه من کرم الأخلاق، وشرف النفس، والسجايا الکريمة والصفات العالية، وهي ما کانت تبحث عنه في حياتها وتتعشقه واذا بتلک المرأة الغنية الثرية العائشة في أفضل عيش تصبح في بيت زوجها الرسول  تلک الزوجة المطيعة الخاضعة، الوفية المخلصة، وتسارع الي قبول دعوته، واعتناق دينه بوعي وبصيرة وارادة منها واختيار، وهي تعلم ما ينطوي عليه ذلک من مخاطر ومتاعب، وتجعل کل ثروتها في خدمة العقيدة والمبدأ، وتشاطر زوجها آلامه، ومتاعبه، وترضي بأن تذوق مرارة الحصار في شعب أبي طالب ثلاث سنوات وفي سنّ الرابعة أو الخامسة والستين. وهي مع ذلک تواجه کل ذلک بصبر وثبات (شرح نهج البلاغة لابن ابي الحديد: ج 14 ص 59 قال: خديجة بنت خويلد وهي عند رسول اللّه صلّي اللّه عليه وآله محاصرة في الشِعب.)، ودون أن يذکر عنها تبرُّم او توجع.

هذا مضافاً إلي أنها کانت تعامل رسول اللّه  بأدب تامّ يليق بمقام الرسالة والنبوة، علي العکس من غيرها من بعض نساء النبيّ اللائي کنَ ربما يثرن سخطه وغضبه، ويؤذينه في نفسه وأهله.

واليک فيما يأتي بعض ما قاله عنها کبار الشخصيات، والمؤرخين ممّا يکشف عن عظيم مکانتها عند المسلمين أيضاً، قال امير المؤمنين علي بن ابي طالب :
«کنتُ أول من أسلم، فمکثنا بذلِک ثلاث حجج وما علي الأرض خلقٌ يُصلّي ويشهدُ لرسول اللّه  بما أتاهُ غيري، وغير ابنة خويلد رحمها اللّه وقد فعل» (بحار الأنوار: ج 16 ص 2 ومثله في روايات متعددة في شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد: ج 4 ص 119 و120.).
وقال محمّد بن اسحاق: کانت خديجة أول من آمن باللّه ورسوله وصدّقت بما جاء من اللّه، ووازرته علي أمره فخفف اللّه بذلک عن رسول اللّه، وکان لا يسمع شيئاً يکرهه من ردّ عليه وتکذيب له فيحزنه ذلک إلا فرج اللّه ذلک عن رسول اللّه  بها اذا رجع إليها تثبِّتُه، وتخفّف عنه، وتهوّن عليه امر الناس حتي ماتت رحمها اللّه (بحار الأنوار: ج 16، ص 10 - 12.).

وعنه أيضاً: أن «خديجة بنت خويلد» و«ابا طالب» ماتا في عام واحد، فتتابع علي رسول اللّه   هلاک خديجة وابي طالب وکانت خديجة وزيرة صدق علي الإسلام، وکان رسول اللّه يسکن اليها (نفس المصدر.).
وقال أبو امامة ابن النقاش: ان سبق خديجة وتأثيرها في اول الإسلام ومؤازرتها ونصرتها وقيامها للّه بمالها ونفسها لم يشرکها فيهُ احدٌ لا عائشة ولا غيرها من اُمهات المؤمنين (تاريخ الخمس في أحوال أنفس نفيس: ج 1 ص 266.).

وقد جاء في المنتقي: ان رسول اللّه  عندما اُمِر بأن يصدع بالرسالة صعد علي الصفا، وأخبر الناس بما أمره اللّه به فرماه أبو جهل قبحه اللّه بحجر فشجّ بين عينيه، وتبعه المشرکون بالحجارة فهرب حتي أتي الجبل، فسمع عليٌّ وخديجةٌ بذلک فراحا يلتمسانه  وهو جائع عطشان مرهق، ومضت خديجة تبحث عنه في کل مکان في الوادي وهي تناديه بحرقة وألم، وتبکي وتنحب، فنظر جبرئيل إلي خديجة تجول في الوادي فقال: يا رسول اللّه ألا تري إلي خديجة فقد أبکت لبکائها ملائکة السماء؟ اُدُعها اليک فاقرأها مني السلام وقل لها: إن اللّه يقرئک السلام، ويبشّرها أن لها في الجنة بيتاً من قصب لا نصب فيه ولا صخب فدعاها النبي  والدماء تسيلُ من وجهه علي الارض وهو يمسحها ويردّها، وبقي رسول اللّه ، وعلي وخديجة هناک حتي جَنَّ الليلُ فانصرفوا جميعاً ودخلت به خديجةُ منزلها، فأقعدته علي الموضع الذي فيه الصخرة واظلّته بصخرة من فوق رأسه، وقامت في وجهه تستره ببُردها وأقبل المشرکون يرمونه بالحجارة، فاذا جاءت من فوق رأسه صخرة وقته الصخرة، واذا رموهُ مِن تحته وقتهُ الجدرانُ الحُيّط، وإذا رُمي من بين يديه وقتهُ خديجة   بنفسها، وجعلت تنادي يا معشر قريش ترمي الحُرّةُ في منزلها؟ فلمّا سمِعوا ذلک انصرفُوا عنه، وأصبح رسولُ اللّه ، وغدا إلي المسجد يُصلّي (بحار الأنوار: ج 18 ص 243.).

ولقد بلغ من خضوعها لرسول اللّه   وحبّها له أنها بعد أن تم عقدُ زواجها برسول اللّه  قالت له :«إلي بيتک، فبيتي بيتک، وأنا جاريتک» (بحار الأنوار: ج 16 ص 4 نقلاً عن الخرائج والجرايح ص 186 و187.).

وجاء في السيرة الدحلانية بهامش السيرة الحلبية: ولسبقها إلي الإسلام وحسن المعروف جزاها اللّه سبحانه فبعث جبرئيل الي النبي  وهو بغار حراء وقال له: اقرأ  من ربها ومني، وبشرها ببيت في الجنة من قصب لا صخب فيه ولا نصب، فقالت: هو السلام ومنه السلام وعلي جبرئيل السلام، وعليک يا رسول اللّه السلام ورحمة اللّه وبرکاته، وهذا من وفور فقهها  حيث جعلت مکان ردّ السلام علي اللّه الثناء عليه ثم غايرت بين ما يليق به وما يليق بغيره، قال ابن هشام والقصب هنا اللؤلؤ المجوف، وابدي السهيلي لنفي النصب لطيفة هي انه  لما دعاها الي الايمان أجابت طوعاً ولم تحوجه لرفع صوت ولا منازعة ولا نصب بل ازالت عنه کل تعب، وآنسته من کل وحشة، وهوّنت عليه کل عسير فناسب ان تکون منزلتها التي بشرها بها ربُها بالصفة المقابلة لفعلها وصورة حالها رضي اللّه عنها واقراء السلام من ربها خصوصية لم تکن لسواها، وتميزت أيضاً بأنها لم تسؤه   ولم تغاضبه قط، وقد جازاها فلم يتزوج عليها مدة حياتها وبلغت منه ما لم تبلغه امرأة قط من زوجاته (السيرة الحلبية: ج 1 ص 169.).